Wat voorafging aan de loop van de Hollandstelling is voor zowel de Voor- als de achterlijn te zoeken op grondgebied Westkapelle. |
De Hollandstellung - Inventarisatie van deze bunkerlinie op grondgebied Lapscheure.
Op Lapscheure is de linie vergeleken bij Knokke eveneens al heel wat moeilijker nog terug te vinden, en ook zeker niet overal even vlot te bezoeken. Opnieuw vind je een vrij intacte voorlijn maar een sterk ontbrekende achterlijn. Ook hier vind je enkel bunkers opgetrokken door de Duitse Marine. Deze hebben ook hier hun bunkers altijd volledig bekist en opgetrokken in ter plaatse gestort gewapend beton.
Voor de bunkers gebouwd door de Marine tussen Strobrugge en de kust, vindt men geen detail per gemeente terug. Men vindt er enkel van terug dat ze zullen deel uitgemaakt hebben van een totaal van 133 bunkers en structuren die nog konden teruggevonden worden in een inventarisatie van dit Marinegedeelte van deze bunkerlinie in 1921. Er is echter geen detail over hoeveel er hiervan toen specifiek op Lapscheure stonden.
Ook in het Marinegedeelte vanaf Knokke tot Leestjesbrug op Middelburg is de linie in 2 lijnen gebouwd. Zo vindt men een lijn gevormd van bunkers vrij kort tegen de Belgisch-Nederlandse grens en een bebunkerde zone ongeveer op een lijn iets meer westelijk.
De voorlijn zoals omschreven op Westkapelle kent nog een kleine uitloper aan de noordzijde van de Damse Vaart waar namelijk een klein stukje Lapscheure ligt, beter gekend als Fort Sint Donaas, eveneens een oud Spaans Fort dat een aanvulling was op de eerder gemelde Cantelmolinie. Vanaf Fort Sint Donaas liep de oude waterloop (voor er sprake was van de Damse vaart) verder richting Sluis, eveneens een gebastioneerd stadje.
Op Fort Sint Donaas zijn voorlopig grotere manschappenbunkers terug te vinden op een voorlijn uitkijkend naar de Nederlandse grens. Nog iets oostelijker hiervan liggen nog 3 kleinere manschappen-verschansingsbunkers. In een tweede lijn op het fort is heden nog een manschappenbunker terug te vinden, net als een sterk verdachte locatie waar mogelijks nog een 4e "vermiste" manschappenbunker te vinden zou kunnen zijn.
De voorlijn vervolgt zich daarna op dezelfde hoogte aan de overzijde van de Damse vaart langs een wegeltje met eveneens de naam Fort Sint Donaas (al licht het aan de verkeerde kant van de Damse Vaart). Vrij kortbij een haakse bocht waar dit wegeltje wegdraait van de Damse Vaart, ligt nog een kleine enkelvoudige observatiepost. Deze wegel zal de voorlijn blijven volgen want iets verderop, bijna op de Belgisch-Nederlandse grens, bij de Blauwe Sluis, vindt men een volgende deels onder de grond stekende manschappenbunker. Nog verder langs dezelfde wegel in een lichte knik naar links, steekt nog een zeer unieke kleine bunker. Deze bevatte ooit een hefkoepel voor mitrailleur. Vanaf de Damse Vaart tot hier zijn de bunkertjes allicht te beschouwen als verbindingsbunkertjes van het eerder gemelde fort tot een volgend steunpunt op de voorlijn, gekend als Stützpunkt Gustave.
De eerste direct aan dit steunpunt te koppelen structuren zijn een dubbele observatiebunker en een kleine nis voor munitie-opslag bij een artilleriesteunpunt ter hoogte van de Spermaliepolder. In een kouter die nog altijd onder diezelfde naam Spermaliepolder gekend staat, liggen nog 2 manschappenbunkers. Waar de weg afdraait naar rechts ligt dan nog op de rand van een hoeve met een bosje, een grote maar sterk onder water staande manschappenbunker. Dat is meteen de laatste nog teruggevonden bunker van dit steunpunt en tevens ook de laatste bunker op de voorlijn op grondgebied Lapscheure. De rest van de voorlijn is vanaf hier verder te zoeken op grondgebied Middelburg (deelgemeente van Maldegem).
Voor wat betreft de achterlijn op grondgebied Lapscheure, krijgen we opnieuw hetzelfde scenario van wat we eerder al hebben gemeld op grondgebied Knokke en Westkapelle. Op de achterlijn waren aansluitend op Westkapelle tot de nog bestaande structuren nabij de Preekboomstraat alvast nog een 6 tal structuren te vinden. Deze zijn heden allen verdwenen. Van 1 structuur kon nog een mitrailleurpaal teruggevonden worden.
De achterlijn is echter wel nog vrij duidelijk terug te vinden op de rand van grondgebied Lapscheure en Moerkerke. Vanaf daar dient deze namelijk gezocht te worden aan de westkant van de huidige Natiënlaan, de express-weg N49 die jammer genoeg ook vanaf hier de bron zal zijn voor het verdwijnen van alvast enkele structuren.
Ter hoogte van de Preekboomstraat is nog een cluster te vinden van 3 bunkers. Namelijk een commandobunker, een signaallampbunker en een kleine telefoniebunker. De Telefoniebunker staat aan de overzijde van een beek die de grens vormt met Moerkerke. Dit is dan ook in feite de eerste bunker op de achterlijn op grondgebied Moerkerke.
Ook stopt hier jammer genoeg de detailkaart die als basis diende voor de detailposities van de bunkers op dit Marinegedeelte vanaf knokke komende. Op deze zone zullen er dus zeker nog bunkers gestaan hebben waar voorlopig alle verdere details ontbreken. Het blijft dus zeker interessant om nog bijkomende info en exacte locaties van ooit verdwenen structuren vanaf hier te verkrijgen om de ganse lijn te vervolledigen en op die manier de ganse bunkerlijn meer te snappen als geheel.
Meestal waren allicht ook hier de bunkers op de achterlijn vrij lokaal gegroepeerd in kleine bunkerconcentraties. Een veel teruggevonden combinatie is dit van een commandobunker, een telefoniebunker en een lichtsignaalbunker. Soms ging men de commandobunker en de telefoniebunker groeperen in 1 grotere bunker en bestond de combinatie slechts uit 2 bunkers. De combinatie met 3 afzonderlijke bunkers is nog integraal terug te vinden langs de Preekboomstraat.
Omdat de eigen telling uit het boek "De Hollandstellung" van Hans Sakkers zeker niet de volledige lijn onderzocht, is de telling die daar in terug te vinden is, ook zeer irrelevant om als referentie te gebruiken, wat dan ook niet is gebeurd. Wel zijn de vermelde locaties uit het boek mee opgenomen in de eigen zoektocht.
Hieronder alvast de situatie van structuren door www.bunkergordel.be teruggevonden, Mocht u er meer info over kunnen geven over ontbrekende zaken, aarzel niet dit door te geven op info@bunkergordel.be. Weet dat aanvullende details over bunkers aangeduid met cirkeltjes omdat de 100% exacte locatie mij ontbreekt, zeker ook altijd welkom zijn.
Elk aangeduid bunkertje werd informatief van een eigen veronderstelde indeling voorzien omdat de oude reeds bestaande indelingen vrij onlogisch zijn en er blijkbaar types worden uitgevonden bij de vleet zonder dat ze soms nog van elkaar onderscheidbaar zijn. Er zullen later nog gedetailleerde bunkerfiches worden toegevoegd van de bunkertjes die tijdens de zoektocht ook in de mate van het mogelijke in detail gefotografeerd worden.
Alle onderstaande luchtfoto's zijn afkomstig van Google Earth.
De teruggevonden locaties werden om de deze telling iets visueler te maken van een aparte kleur voorzien. Deze kleuren werden toegepast op onderstaande foto's:
- Nog bestaande Hollandstellung bunkers - Lichtblauw
- Structuren die in dezelfde regio zijn opgetrokken maar geen deel uitmaken van de Hollandstellung - Geel. (Geel)
- Gekende gesloopte structuren - Rood
- Locaties van ooit geplande maar nooit gebouwde bunkers - Roze
- Hollandstellung bunkers reeds vermeld op vorige foto's - Oranje.
Indien de locaties zo goed als correct gekend zijn, zullen de structuren aangeduid worden met een stip in bovengemelde kleur. Indien enkel ongeveer de locatie gekend is, zal dit gebeuren met een cirkeltje in de gemelde kleuren. Ook de grootte van de cirkel zal afhangen van de mate van onduidelijkheid van de te localiseren zone.
Om het intern wat overzichtelijk te maken werd een interne nummering toegepast die niets vandoen heeft met eerder gemaakte en bestaande tellingen van her en der uit het verleden. Het is gewoon een eigen vorm van telling per gemeente. Ga er dan vooral ook alvast niet meer achter zoeken.
In totaal werden op Lapscheure 22 locaties reeds geprospecteerd. Van deze 22 locaties bleken er nog 16 effectief structuren te bevatten. Op 1 plaats kon nog een mitrailleurpaal gevonden worden als bewijs van de vroegere aanwezigheid van een bunker. 5 andere locaties hebben vroeger zeker structuren bevat maar daar is ondertussen niets meer terug te vinden. Er blijven naast deze 22 gekende locaties ook nog altijd 3 stucturen vermist die vroeger werden geteld bij de structuren nabij Fort Sint Donaas. Hiervan ontbreekt alvast de exacte locatie al is er een zwaar vermoeden voor 1 van de 3. Voorlopig worden ze alle 3 als vermist beschouwd op dit grondgebied.
De loop van de Hollandstellung in grote lijnen op een kaart van Lapscheure |
.jpg)
.jpg)
